Trong bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) phát triển nhanh chóng tại Việt Nam, sự xuất hiện và mở rộng mạnh mẽ của các sàn TMĐT Trung Quốc như Shein, Taobao, 1688, và gần đây nhất là Temu đã đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nội địa mà còn tiềm ẩn nguy cơ kiểm soát thị trường, dẫn đến sự lệ thuộc kinh tế. Vậy, thực trạng này đang diễn ra như thế nào?
Nếu không có sự quản lý và định hướng kịp thời, các sàn TMĐT Trung Quốc có thể chiếm quyền kiểm soát thị trường Việt Nam, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
Hiện Trạng Phát Triển Sàn TMĐT Trung Quốc Tại Việt Nam
1. Sự thâm nhập mạnh mẽ:
Các sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada (thuộc sở hữu của tập đoàn Trung Quốc) đang chiếm thị phần lớn tại Việt Nam. Bên cạnh đó, các nền tảng chuyên biệt như Shein, Taobao, 1688, và mới đây là Temu cũng đã nhanh chóng xâm nhập và thu hút người tiêu dùng. Nguồn hàng giá rẻ từ Trung Quốc tràn ngập thị trường, làm lu mờ hàng hóa nội địa, đặc biệt trong các lĩnh vực như thời trang, phụ kiện, và đồ gia dụng.
2. Ưu thế vượt trội của các sàn Trung Quốc:
Các sàn TMĐT Trung Quốc có nhiều lợi thế lớn nhờ vào sự hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc và nguồn vốn mạnh mẽ. Điều này giúp họ duy trì giá cả cạnh tranh, cung cấp sản phẩm đa dạng và triển khai hệ thống logistics hiệu quả. Các chương trình khuyến mãi, giảm giá mạnh tay của các sàn này càng khiến người tiêu dùng khó cưỡng lại.
Thực Trạng Thị Trường TMĐT Việt Nam Dưới Áp Lực Từ Trung Quốc
1. Hàng Giá Rẻ Tràn Ngập Thị Trường
Nguồn hàng giá rẻ từ các sàn TMĐT Trung Quốc khiến hàng Việt khó cạnh tranh, đặc biệt là trong các ngành như thời trang, đồ gia dụng, và phụ kiện công nghệ. Người tiêu dùng, đặc biệt là các nhóm có thu nhập thấp, thường ưu tiên giá cả hơn chất lượng, dẫn đến sự áp đảo của hàng hóa Trung Quốc.
2. Sự Lệ Thuộc Của Doanh Nghiệp Việt Nam
Nhiều nhà bán hàng Việt Nam lựa chọn nhập hàng từ Taobao, 1688 để kinh doanh trên các nền tảng như Shopee, Lazada. Điều này tạo ra vòng luẩn quẩn: doanh nghiệp Việt Nam vừa phụ thuộc vào nguồn hàng từ Trung Quốc, vừa cạnh tranh với chính các sản phẩm nhập khẩu từ nước này.
3. Người Tiêu Dùng Quen Với Thói Quen Mua Sắm Trên Sàn Trung Quốc
Các sàn TMĐT Trung Quốc đang dần thay đổi thói quen mua sắm của người Việt. Người tiêu dùng không còn phân biệt sản phẩm Việt Nam hay Trung Quốc mà chỉ quan tâm đến trải nghiệm mua sắm nhanh, giá rẻ, và tiện lợi. Đây là một thách thức lớn đối với hàng Việt trong việc xây dựng thương hiệu.
Nguy Cơ Kiểm Soát Thị Trường Từ Các Sàn TMĐT Trung Quốc
1. Tăng Phí Sàn Và Ép Người Bán Việt Nam
Nếu các sàn TMĐT Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường, họ có thể tăng phí hoa hồng hoặc đưa ra các điều kiện khắt khe cho người bán Việt Nam. Điều này dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp nhỏ không thể duy trì kinh doanh trên nền tảng.
2. Ưu Tiên Hiển Thị Hàng Trung Quốc
Với quyền kiểm soát thuật toán hiển thị, các sàn TMĐT có thể ưu tiên quảng bá và phân phối hàng Trung Quốc, làm lu mờ sản phẩm của doanh nghiệp Việt. Đây là một nguy cơ trực tiếp ảnh hưởng đến doanh thu và sự tồn tại của các nhà bán hàng trong nước.
3. Suy Giảm Nội Lực Kinh Tế
Khi thị trường bị chi phối bởi hàng nhập khẩu, các doanh nghiệp sản xuất trong nước sẽ mất dần khả năng cạnh tranh. Không có dòng tiền từ bán hàng, họ khó lòng đầu tư để cải thiện sản phẩm hoặc mở rộng quy mô sản xuất.
Vấn Đề Tồn Đọng Và Câu Hỏi Cho Tương Lai
Sự thống trị của các sàn TMĐT Trung Quốc đặt ra câu hỏi lớn về tương lai thị trường Việt Nam:
- Liệu người tiêu dùng có mãi chạy theo xu hướng giá rẻ mà bỏ qua giá trị của sản phẩm nội địa?
- Các doanh nghiệp Việt có tìm ra cách để đứng vững trước sự cạnh tranh khốc liệt này?
Vai trò của Nhà nước ở đâu trong việc bảo vệ thị trường và thương hiệu Việt Nam trước sức ép từ nước ngoài? - Những câu hỏi này cần được giải đáp không chỉ từ phía chính phủ mà còn từ chính các doanh nghiệp và người tiêu dùng Việt Nam.
Kết Luận
Thị trường TMĐT Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn từ sự thâm nhập mạnh mẽ của các sàn TMĐT Trung Quốc. Nếu không có sự chủ động và định hướng kịp thời, nguy cơ mất quyền kiểm soát thị trường là hoàn toàn có thể xảy ra. Đây không chỉ là vấn đề của riêng doanh nghiệp, mà còn là bài toán của toàn bộ nền kinh tế quốc gia.
