Tổng Quan Về Lễ Hội
Lễ hội Nghinh Ông Nam Hải là một sự kiện văn hóa đặc sắc và truyền thống của người dân vùng biển Bến Tre, đặc biệt là tại xã Bình Thắng, huyện Bình Đại. Được tổ chức hàng năm từ ngày 15 đến 17 tháng 6 âm lịch, lễ hội thu hút đông đảo người dân địa phương cũng như du khách từ khắp nơi về tham dự. Với những nghi thức trang trọng và các hoạt động văn hóa phong phú, lễ hội này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn phản ánh nét văn hóa đặc trưng của cộng đồng ngư dân miền biển.
Lễ hội Nghinh Ông đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào ngày 10/3/2016, theo Quyết định số 829/QĐ-BVHTTDL. Đây là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đầu tiên của tỉnh Bến Tre, góp phần tôn vinh và bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.
Lịch Sử và Ý Nghĩa Của Lễ Hội
Lễ hội Nghinh Ông bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ cúng cá Ông (cá voi) của người dân vùng biển. Theo truyền thuyết, cá Ông là vị thần bảo hộ ngư dân, thường cứu giúp họ khỏi những hiểm nguy trên biển. Tín ngưỡng này đã được duy trì và phát triển qua nhiều thế hệ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của ngư dân. Lễ hội Nghinh Ông là dịp để người dân tỏ lòng biết ơn đối với cá Ông, cầu nguyện cho một mùa biển bội thu, bình an và mưa thuận gió hòa.
Các Xã Huyện thuộc tỉnh Bến Tre thì đều sẽ có đền thờ cúng cá Ông và cũng tổ chức hội Nghinh Ông rất chỉn chu. Tuy nhiên, lễ hội Nghinh Ông Nam Hải Bến Tre ở xã Bình Thắng, huyện Bình Đại là có công tác tổ chức cũng như là quy mô hoành tráng nhất. Đây được xem là một trong những lễ hội tiêu biểu của toàn Tỉnh Bến Tre.
Các Hoạt Động Chính Trong Lễ Hội
Lễ hội Nghinh Ông Nam Hải tại xã Bình Thắng diễn ra trong ba ngày, với nhiều nghi thức và hoạt động phong phú:
- Nghi thức Túc Yết: Lễ cúng thần cá Ông được tổ chức tại đình thần Nam Hải. Đây là nghi thức mở đầu, nơi ngư dân thực hiện các nghi lễ dâng hương, cúng bái để cầu nguyện bình an và may mắn. Không gian linh thiêng và trang nghiêm của đình thần càng làm tăng thêm sự trang trọng và tôn kính trong nghi thức này.
- Lễ Nghinh Ông: Là hoạt động quan trọng nhất của lễ hội, thu hút sự tham gia của đông đảo ngư dân. Khoảng 20 tàu cá hộ tống tàu Cái ra cửa biển để thỉnh cá Ông, trong không khí sôi động với tiếng trống kèn và cờ hoa trang hoàng rực rỡ. Đây là cảnh tượng hào hùng và đẹp mắt, thể hiện sự gắn kết và niềm tin mãnh liệt của người dân vào vị thần biển cả.
- Lễ Tế Tiền Hiền và Hậu Hiền: Lễ cúng tế các bậc tiền nhân đã có công khai phá, gìn giữ vùng đất và biển cả. Nghi thức này được thực hiện trang nghiêm, thể hiện lòng biết ơn và sự tôn kính của người dân đối với tổ tiên.
- Lễ Chánh Tế: Diễn ra vào ngày chính hội, bao gồm các nghi thức cúng bái chính thức, cầu nguyện cho một năm thuận lợi, bình an. Lễ Chánh Tế là nghi thức quan trọng nhất trong các lễ tế, được thực hiện bởi các bô lão trong làng với lòng thành kính cao độ.
- Xây Chầu – Đại Bội: Các hoạt động văn hóa dân gian như hát bội, múa lân, và các trò chơi truyền thống diễn ra sôi nổi. Đây là dịp để người dân vui chơi, giải trí và gắn kết cộng đồng sau những ngày lao động vất vả trên biển.
Tầm Quan Trọng và Ảnh Hưởng Của Lễ Hội
Lễ hội Nghinh Ông không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn là dịp để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Việc được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia là một minh chứng cho tầm quan trọng và sự độc đáo của lễ hội này. Điều này không chỉ giúp tôn vinh giá trị văn hóa của cộng đồng ngư dân Bến Tre mà còn thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu văn hóa.
Lễ hội Nghinh Ông cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy du lịch địa phương. Du khách đến tham dự lễ hội không chỉ được trải nghiệm những nghi thức truyền thống độc đáo mà còn có cơ hội thưởng thức ẩm thực đặc sắc của vùng biển Bến Tre. Các món ăn tươi ngon, đậm đà hương vị biển cả như cá lửa, tôm hùm, sò điệp… chắc chắn sẽ làm hài lòng thực khách.
