Trong bối cảnh khủng hoảng môi trường toàn cầu, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với thiên nhiên. Đây không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội cho các startup Việt tiên phong theo đuổi mô hình phát triển bền vững. Không còn là lý thuyết sáo rỗng, nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế của mình bằng cách làm cụ thể, sáng tạo và mang đậm dấu ấn địa phương.
Bài viết này điểm qua những startup tiêu biểu đang tạo dấu ấn với mô hình phát triển bền vững, từ công nghệ xử lý rác thải, sản phẩm xanh đến thời trang tái chế, góp phần định hình một thế hệ khởi nghiệp mới – dấn thân vì hành tinh.
1. TONTOTON – Tái sinh nhựa không thể tái chế
Trong khi phần lớn startup xanh tập trung vào sản phẩm thân thiện với môi trường, TONTOTON lại chọn một hướng đi gai góc hơn: giải quyết vấn đề nhựa không thể tái chế – loại rác vốn bị xem là “vô vọng” trong các chiến lược tái chế hiện tại.
🔍 Mô hình hoạt động:
TONTOTON hợp tác với các cộng đồng ven biển Việt Nam như Phú Quốc, Nha Trang, thu gom rác nhựa từ các bãi biển và cộng đồng dân cư. Số rác này sau đó được chuyển đến nhà máy xử lý bằng công nghệ đốt sạch (co-processing) tại các lò xi măng – vừa tiêu hủy triệt để, vừa không gây hại môi trường.
💡 Điểm sáng:
-
Tạo thu nhập ổn định cho người thu gom rác địa phương.
-
Không phát sinh thêm rác mới từ quá trình tái chế.
-
Được chứng nhận bởi các tổ chức quốc tế như Plastic Credit Exchange.
🌱 Ý nghĩa bền vững:
TONTOTON không chỉ là một startup môi trường, mà còn là cầu nối giữa các doanh nghiệp toàn cầu và cộng đồng địa phương trong mục tiêu “net-zero waste”.
2. SIBFOOD – Nấm sạch từ bã cà phê
Ý tưởng nghe có vẻ viễn tưởng, nhưng SIBFOOD đã hiện thực hóa mô hình nông nghiệp tuần hoàn một cách đơn giản mà hiệu quả: dùng bã cà phê để trồng nấm sạch.
☕ Nguyên liệu đầu vào:
Bã cà phê được thu gom từ các quán cà phê tại Đà Nẵng, sấy khô, tiệt trùng và phối trộn để làm giá thể trồng nấm.
🍄 Sản phẩm:
-
Nấm bào ngư tươi và khô.
-
Combo trồng nấm tại nhà, giáo dục trẻ em và gia đình về nông nghiệp tái tạo.
🌿 Tác động tích cực:
-
Giảm đáng kể rác thải hữu cơ tại đô thị.
-
Gắn kết nông nghiệp với lối sống thành thị thông qua các hoạt động trải nghiệm.
📈 Tầm nhìn:
SIBFOOD mong muốn trở thành hệ sinh thái nông nghiệp bền vững quy mô nhỏ, nhân rộng ra nhiều tỉnh thành với công nghệ đơn giản, dễ ứng dụng.
3. GREENJOY – Ống hút cỏ bàng “Made in Mekong”
Khởi nguồn từ vùng đất Long An, GREENJOY chọn cách kể chuyện khác biệt về nông nghiệp Việt Nam thông qua sản phẩm nhỏ bé: ống hút.
🌾 Nguyên liệu:
Cỏ bàng – loại cây mọc tự nhiên ở miền Tây – được thu hoạch, phơi khô, xử lý tiệt trùng và tạo hình thành ống hút có thể phân hủy hoàn toàn.
🛒 Điểm bán và xuất khẩu:
-
Phân phối trong các chuỗi café và nhà hàng tại TP.HCM, Hà Nội.
-
Xuất khẩu sang Hàn Quốc, Đức và Nhật Bản.
❤️ Giá trị xã hội:
-
Tạo việc làm cho nông dân vùng sông nước.
-
Gìn giữ thảm thực vật đặc hữu đồng bằng sông Cửu Long.
-
Nâng cao hình ảnh sản phẩm địa phương trên thị trường quốc tế.
4. RE.SIST – Thời trang từ nhựa tái chế
Trong ngành thời trang – nơi có tốc độ tiêu thụ tài nguyên và thải rác khổng lồ – startup RE.SIST chọn lối đi ngược dòng: thiết kế sản phẩm thời trang từ nhựa tái chế và phế liệu.
🧵 Sản phẩm tiêu biểu:
-
Áo mưa, túi tote, balo từ vải PET tái chế.
-
Thiết kế năng động, trẻ trung, hướng tới giới trẻ thành thị.
👥 Mô hình nhân sự:
RE.SIST tuyển dụng và đào tạo người khuyết tật tham gia vào khâu may mặc và hoàn thiện sản phẩm – tạo ra giá trị xã hội song song với phát triển bền vững.
🌍 Thông điệp:
“You wear what you save” – Mỗi sản phẩm là một hành động bảo vệ hành tinh.
5. LÁ ORGANIC – Chăm sóc cơ thể bằng sản phẩm thiên nhiên Việt
Là một startup do phụ nữ sáng lập, LÁ ORGANIC khai thác các nguyên liệu bản địa như bưởi, quế, sả, nghệ… để sản xuất sản phẩm chăm sóc cơ thể hoàn toàn hữu cơ.
🧴 Sản phẩm:
-
Dầu gội, sữa tắm, nước rửa tay, xà phòng thủ công…
-
Bao bì có thể tái sử dụng hoặc phân hủy sinh học.
💬 Khách hàng chính:
Người tiêu dùng có con nhỏ, nhóm theo lối sống xanh hoặc người dễ kích ứng với hóa chất.
📢 Phát triển cộng đồng:
Lá thường xuyên tổ chức workshop làm mỹ phẩm thiên nhiên DIY và chia sẻ kiến thức về tiêu dùng xanh cho cộng đồng.
Kết luận: Khởi nghiệp bền vững – không phải là “trend” mà là tương lai
Nhìn vào các startup tiêu biểu kể trên, có thể thấy mô hình phát triển bền vững không còn là một xu hướng “trang trí thương hiệu”, mà là hành động cụ thể, dấn thân, và đầy sáng tạo. Mỗi mô hình đều bắt nguồn từ việc nhìn thấy giá trị trong những điều tưởng chừng bỏ đi: rác thải, bã cà phê, cây cỏ hoang dại…
Trong tương lai gần, việc kết hợp giữa tư duy khởi nghiệp và trách nhiệm xã hội – môi trường sẽ là hướng đi tất yếu. Những startup Việt tiên phong hôm nay chính là nền móng cho một hệ sinh thái doanh nghiệp xanh, vững mạnh và đáng tự hào.
